3. പച്ചക്കറി വികസനം
H/A: 2401-00-119-85 Rs. 6222.00 ലക്ഷം H/A: 2401-00-119-81Rs. 725.00 ലക്ഷം
സംസ്ഥാനത്ത്‌ പച്ചക്കറി വികസനപദ്ധതി 2021-22 ല്‍ സുഭിക്ഷകേരളം പദ്ധതിയുടെ ഭാഗമായി നടപ്പിലാക്കും. പച്ചക്കറി ഉല്പാദനത്തില്‍ സ്വയം പര്യാപ്തത കൈവരിക്കുക, സുരക്ഷിത പച്ചക്കറി ഉല്പാദനം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുക, പച്ചക്കറി വികസന പരിപാടികള്‍ നടപ്പിലാക്കുക എന്നിവയാണ്‌ പദ്ധതിയുടെ ലക്ഷ്യങ്ങള്‍. പച്ചക്കറി വികസന പദ്ധതി, മിഷന്‍ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ കൃഷിവകുപ്പ്‌, പ്രാഥമിക കാര്‍ഷിക സഹകരണ സംഘങ്ങള്‍, തദ്ദേശ സ്വയംഭരണ സ്ഥാപനങ്ങള്‍, കേരള കാര്‍ഷിക സര്‍വ്വകലാശാല, എഫ്‌.പി.ഒ.കള്‍, വി.എഫ്‌.പി.സി.കെ, ഹോര്‍ട്ടികോര്‍പ്പ്‌, സംസ്ഥാന ഹോര്‍ട്ടികള്‍ച്ചര്‍ മിഷന്‍, തുടങ്ങി എല്ലാ ഏജന്‍സികളെയും ഉള്‍പ്പെടുത്തി ആയിരിക്കും നടപ്പിലാക്കുക. പരിപാടിയുടെ വിജയത്തിനായി എല്ലാ പൊതുമേഖലാ സ്ഥാപനങ്ങള്‍, ആത്മ, ജൈവകൃഷി (നല്ല മുറകൃഷി, പി.ജി.എസ്‌ ) വിപണനം, അടിസ്ഥാന സൗകര്യവികസനം എന്നിവയുടെ ഏകോപനം ഉറപ്പാക്കും. സംസ്ഥാനത്തെ എല്ലാ വീടുകളിലും സുരക്ഷിത പച്ചക്കറികൃഷി പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതാണ്‌.
പച്ചക്കറി മിഷന്‍ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ താഴെപറയുന്ന രീതിയില്‍ കാര്യക്ഷമമാക്കുന്നു.
-
ഉല്പാദനം, സംഭരണം, വിപണനം വീട്ടുവളപ്പിലും വാണിജ്യാടിസ്ഥാനത്തിലും ഉല്പാദിപ്പിക്കുന്ന പച്ചക്കറികള്‍ മിച്ചം വരുന്ന പ്രദേശങ്ങളില്‍നിന്ന്‌ ശേഖരിച്ച്‌ കുറവുള്ള പ്രദേശങ്ങളിലേക്ക്‌ വിതരണം ചെയ്യുക വഴി കര്‍ഷകര്‍ക്ക്‌ മികച്ചവിലയും ഗുണനിലവാരമുള്ള ഉല്‍പന്നങ്ങള്‍ക്ക്‌ ന്യായമായ വിലയും ലഭിക്കും.
-
സംസ്ഥാനത്തുടനീളം സുരക്ഷിത പച്ചക്കറി ഉല്പാദനം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിന്റെ ഭാഗമായി ഓണത്തിന്‌ ഒരു മുറം പച്ചക്കറി, ശീതകാല പച്ചക്കറി കൃഷി എന്നിവയ്ക്ക്‌ ഊന്നല്‍.
-
കൃഷിവകുപ്പും, വി.എഫ്‌.പി.സി.കെയും നടപ്പിലാക്കുന്ന പച്ചക്കറി വികസന പരിപാടിയുടെ ഘടകങ്ങളായ ജില്ലാ ക്ലസ്റ്ററുകളുടെ വികസനം, നഴ്‌സറികളുടെ സ്ഥാപനം, വിവിധ സ്ഥാപനങ്ങളില്‍ നടത്തുന്ന പച്ചക്കറികൃഷി, മഴമറകളുടെ പ്രോത്സാഹനം, ശീതീകരണ യൂണിറ്റുകളുടെ പ്രോത്സാഹനം, സാമൂഹിക കണിക ജലസേചനം, നഗരങ്ങളിലെ വാണിജ്യകൃഷി പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനായി നഗരങ്ങളില്‍ പച്ചക്കറി ക്ലസ്റ്ററുകള്‍ എന്നീ ഉപഘടകങ്ങളുടെ സംയോജനം.
-
പൊതുമേഖലാ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ ആത്മ, ജൈവകൃഷി (ഉത്തമ മുറ കൃഷി, പി.ജി.എസ്‌), മറ്റ് പച്ചക്കറി വിപണന പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളുടെ ഏകോപനം. സഹകരണ മേഖലയുടേയും, കര്‍ഷക ഉല്പാദന കമ്പനികളുടെയും ഏകോപന ത്തോടെ ഓണ്‍ലൈന്‍ വിപണനം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതാണ്‌. ഇ-നാം (6-11014) പോര്‍ട്ടല്‍ മാതൃക കൊണ്ടു വരുന്നതാണ്‌.
-
പഞ്ചായത്ത്‌, ബ്ലോക്ക്‌, ജില്ലാതലങ്ങളില്‍, തദ്ദേശസ്വയംഭരണ സ്ഥാപനങ്ങള്‍,പ്രാഥമിക കാര്‍ഷിക സഹകരണ സംഘങ്ങള്‍, എഫ്‌.പി.ഒ. കള്‍ എന്നിവരുടെ പങ്കാളിത്തത്തോടെ പ്രചാരണ പരിപാടികള്‍.
ഹരിതകേരളം മിഷനുമായി യോജിച്ച്‌ പച്ചക്കറി ഉല്പാദന പരിപാടികള്‍ നടപ്പിലാക്കുകയും, ഓരോ കാര്‍ഷിക ആവാസമേഖലയ്ക്കും പഞ്ചായത്തിനും വ്യക്തമായി നിര്‍വചിക്കപ്പട്ട ഭൌതിക ലക്ഷ്യങ്ങള്‍ പദ്ധതിയില്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യും. പ്രാഥമിക കാര്‍ഷിക സഹകരണസംഘങ്ങള്‍, എഫ്‌.പി.ഒ.കള്‍ മറ്റ് കര്‍ഷക ഗ്രൂപ്പുകള്‍, പഞ്ചായത്തുകള്‍ എന്നിവയുടെ പിന്തുണയോടെ കൃഷിവകപ്പ്‌ ബ്ലോക്ക്‌ തലത്തിലും ഗ്രാമ പഞ്ചായത്തുതലത്തിലും പച്ചക്കറി വികസന പ്രചാരണ പരിപാടികള്‍ സംഘടിപ്പിക്കും.
തദ്ദേശസ്വയംഭരണ സ്ഥാപനങ്ങള്‍, വി.എഫ്‌.പി.സി.കെ, സംസ്ഥാന ഹോര്‍ട്ടികള്‍ച്ചര്‍ മിഷന്‍, കാര്‍ഷിക സര്‍വ്വകലാശാല, ഹോര്‍ട്ടികോര്‍പ്പ്‌ എന്നീ സ്ഥാപനങ്ങളെ ഏകോപിപ്പിച്ചുകൊണ്ടായിരിക്കും മിഷന്‍ രീതിയില്‍ പച്ചക്കറി വികസന പരിപാടികള്‍ നടപ്പിലാക്കുന്നത്‌. ഓരോ ഏജന്‍സികളുടെയും ഉത്തരവാദിത്തങ്ങളും പങ്കം വ്യക്തമാക്കുന്ന രീതിയില്‍ കൃഷി ഡയറക്ടര്‍ നിബന്ധനകള്‍ തയ്യാറാക്കുകയും ഉല്പാദനം മുതല്‍ വിപണനം, സംസ്ക്കരണം, വിലസ്ഥിരത, റിസ്ക്‌ മാനേജ്‌മെന്റ് എന്നീ പ്രവര്‍ത്തികള്‍ക്ക്‌ കൈവരിക്കേണ്ട ലക്ഷ്യങ്ങള്‍ വ്യക്തമാക്കുകയും നിരീക്ഷിക്കുകയും ചെയ്യേണ്ടതാണ്‌. ഒരു ഏജന്‍സിയിലെ ഗുണഭോക്താവ്‌ മറ്റ് ഏജന്‍സികളില്‍ ഉള്‍പ്പെടാന്‍ പാടില്ല. പച്ചക്കറി വികസനത്തിന്‌ ആനുകൂല്യങ്ങള്‍ ലഭിക്കുന്ന വിവിധ ഏജന്‍സികളുടെ ഗുണഭോക്താക്കളുടെ ഒരു ഡാറ്റാ ബേസ്‌ തയ്യാറാക്കി പരിപാലിക്കും. കൃഷിരീതി – വാണിജ്യം/നഗരം/ഗ്രാമീണം/ടെറസ്‌/സംരക്ഷിത; തുറന്ന, കൃഷി ചെയ്യുന്ന സീസണുകള്‍, കൃഷി ചെയ്യുന്ന പച്ചക്കറികള്‍, ഭൂമി ഉടമസ്ഥാവകാശത്തിന്റെ സ്വഭാവം, സ്വന്തം/ പാട്ടഭൂമി, സ്വകാര്യ സര്‍ക്കാര്‍ സ്ഥാപനങ്ങള്‍, വിളവ്‌, വിപണനരീതി, വിപണനം ചെയ്യാവുന്ന മിച്ചം എന്നിവ ഓരോ ഗുണഭോക്താവിനെയും സംബന്ധിച്ച്‌ രേഖപ്പെടുത്തേണ്ടതാണ്‌. ഇത്‌ കാലാകാലങ്ങളില്‍ പുതുക്കി പരിപാലിക്കേണ്ടതാണ്‌. ക്ലസ്റ്റര്‍/ ഗുണഭോക്താവ്‌ സ്വീകരിക്കുന്ന വിപണന സംവിധാനവും രേഖപ്പെടുത്തണം.
ഒരേ പ്രദേശത്ത്‌ വിവിധ ഏജന്‍സികളുടെ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ ഒഴിവാക്കേണ്ടതാണ്‌. പച്ചക്കറി വികസനത്തിനായി ഏജന്‍സികള്‍ക്ക്‌ അനുവദിച്ച തുക സംയോജിപ്പിച്ച്‌ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ നടത്തും. പച്ചക്കറി കര്‍ഷകര്‍ക്ക്‌ ഇന്‍ഷ്വറന്‍സ്‌, വായ്പാ സൌകര്യങ്ങള്‍, റിസ്ക്‌ ഫണ്ട്‌ എന്നിവ ഒറ്റ ഏജന്‍സി വഴി ഏകോപിപ്പിക്കും. വി.എഫ്‌.പി.സി.കെ. യ്ക്ക് കീഴിലുള്ള സ്വാശ്രയസംഘങ്ങള്‍, ക്ലസ്റ്ററുകള്‍, കൃഷി വകുപ്പിന്‌ കീഴിലുള്ള ബി.എല്‍.എഫ്‌.ഒ എന്നിവ വി.എഫ്‌.പി.സി.കെ യുടെ ഏകോപനത്തില്‍ സംയോജിത രീതിയില്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കും. ഗുണഭോക്താവിനുള്ള സഹായ കാലയളവ്‌ നിശ്ചയിക്കേണ്ടതാണ്‌. വെള്ളപ്പൊക്കം, വരള്‍ച്ച തുടങ്ങിയ അപ്രതീക്ഷിത ദുരന്തം മൂലം വിളനാശം ഉണ്ടായാല്‍ മാത്രം സഹായകാലയളവില്‍ ഇളവ്‌ നല്‍കുന്നതാണ്‌. പച്ചക്കറികൃഷി നിലനിര്‍ത്തുന്നതിന്‌ റിസര്‍വ്‌ ഫണ്ട്‌ സ്വരൂപിക്കുന്നതിനായി സംവിധാനം തയ്യാറാക്കും. പച്ചക്കറി മിഷന്‍ നടപ്പിലാക്കുന്നതിന്റെ നോഡല്‍ ഏജന്‍സി കാര്‍ഷിക വികസന കര്‍ഷക ക്ഷേമ വകുപ്പായിരിക്കും.
വീട്ടുവളപ്പിലുള്ള പച്ചക്കറി കൃഷി, സ്ഥാപനങ്ങളിലെ പച്ചക്കറി തോട്ടങ്ങളുടെ പ്രോത്സാഹനം, ബി.എല്‍.എഫ്‌.ഒ/എ ഗ്രേഡ്‌ ക്ലസ്റ്ററുകള്‍ക്കുള്ള സഹായം, നഗര ക്ലസ്റ്ററുകളുടെ വികസനം, മഴമറ പച്ചക്കറി കൃഷിക്കുള്ള പ്രോത്സാഹനം, ഗ്രേഡ്‌ ചെയ്ത ക്ലസ്റ്ററുകള്‍ക്കുള്ള വികസന സഹായം, നഴ്‌സറികളുടെ സ്ഥാപനം, സൂക്ഷ്മ ജലസേചനത്തിനുള്ള സഹായം എന്നിവയാണ്‌ ഈ പദ്ധതിയുടെ പ്രധാന ഘടകങ്ങള്‍.
2021-22-ല്‍ പച്ചക്കറി വികസനത്തിനായി 7445.00 ലക്ഷം രൂപ നീക്കിവച്ചിട്ടുണ്ട്‌. ഇതില്‍ 50000 ലക്ഷം രൂപ സുഭിക്ഷ കേരളത്തിനു കീഴില്‍ ശീതീകരണ ശൃംഖലയോടുകൂടിയ പച്ചക്കറി വികസന പദ്ധതികള്‍ നടപ്പിലാക്കുന്നതിനായി വകയിരുത്തുന്നു. എല്ലാ സ്റ്റേക്ക്ഹോള്‍ഡര്‍ വകുപ്പുകളുടെയും സംയോജനത്തോടെ സുഭിക്ഷകേരളം പദ്ധതിയുടെ മാര്‍ഗ്ഗനിര്‍ദ്ദേശങ്ങള്‍ക്ക്‌ അനുസൃതമായിട്ടായിരിക്കും പദ്ധതി നടപ്പിലാക്കുക.
വിള ഇന്‍ഷ്വറന്‍സ്‌, പ്രകൃതിക്ഷോഭങ്ങള്‍, അടിസ്ഥാനസൌകര്യ വികസനം തുടങ്ങിയ ഘടകങ്ങള്‍ക്ക്‌ ഒഴികെ വി.എഫ്‌.പി.സി.കെ വഴി പച്ചക്കറി കൃഷി പ്രോല്‍സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനു 725.00 ലക്ഷം രൂപ വകയിരുത്തുന്നു. പൊതുവായ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ കൂടാതെ വി.എഫ്‌.പി.സി.കെ പദ്ധതിയധിഷ്ഠിത പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ കൂടി നടപ്പിലാക്കുന്നതാണ്‌. കര്‍ഷക താല്‍പ്പര്യ കൂട്ടായ്മകള്‍, കര്‍ഷക ഉല്‍പ്പാദന സംഘങ്ങള്‍, ജി.എ.പി/പി.ജി.എസ്‌ നു കീഴിലുള്ള ക്ലസ്റ്ററുകള്‍ എന്നിവ വഴി ശീതകാല പച്ചക്കറികൃഷി ഉള്‍പ്പെടെയുള്ള പച്ചക്കറികൃഷിക്കും കയറ്റമതിക്കനുയോജ്യമായ ഗുണനിലവാരമുള്ള പച്ചക്കറികൃഷിക്കുമുള്ള സഹായം, പച്ചക്കറി ഉല്‍പ്പാദനം എന്നീ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ ഇതില്‍ ഉള്‍പ്പെടും. വി.എഫ്‌.പി.സി.കെ - ക്ക്‌ വകയിരുത്തിയിട്ടുള്ള 725.00 ലക്ഷം രൂപയില്‍ 15.00 ലക്ഷം രൂപ മണ്ണിന്റെ ഫലഭൂയിഷ്ടത മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിനായിട്ടുള്ള പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ക്കാണ്‌. വി.എഫ്‌.പി.സി.കെ നടപ്പിലാക്കുന്ന വിവിധ പദ്ധതികളില്‍ സമാനഘടകങ്ങള്‍, പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ ഒഴിവാക്കും. വകയിരുത്തിയിരിക്കുന്ന തുകയില്‍ പഴം-പച്ചക്കറി വികസനത്തിന്‌ ഉല്പാദനം, സംസ്കരണം, വിപണനം അനുബന്ധ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ എന്നിവ ഉള്‍പ്പെടുത്തി സമഗ്രമായ പ്രൊപ്പോസല്‍ തയ്യാറാക്കി അനുമതിക്കായി സമര്‍പ്പിക്കേണ്ടതാണ്‌.
വീട്ടുവളപ്പിലെ പച്ചക്കറികൃഷിയ്ക്ക്‌ വകയിരുത്തിയിരിക്കുന്ന 1800.00 ലക്ഷം രൂപയില്‍ 1100.00 ലക്ഷം രൂപ “ഓണത്തിന്‌ ഒരു മുറം പച്ചക്കറി" പരിപാടിയുടെ ഭാഗമായുള്ള വിത്ത്‌ കിറ്റുകളുടെ വിതരണത്തിനും 700.00 ലക്ഷം രൂപ വീട്ടുവളപ്പിലെ കൃഷിക്ക്‌ തൈകളുടെ വിതരണത്തിനും ആണ്‌. പഞ്ചായത്ത്‌ /ബ്ലോക്ക്‌ നഴ്സറികള് വകുപ്പിന്റെ ഫാമുകള്‍/ വി.എഫ്‌.പി.സി.കെ/അഗ്രോ സര്‍വ്വീസ്‌ സെന്ററുകള്‍ മറ്റ് അംഗീകൃത ഏജന്‍സികള്‍ മുഖേന ആയിരിക്കും തൈകളുടെ ഉല്‍പ്പാദനം. ജില്ലാതല പച്ചക്കറി വികസന കമ്മിറ്റി വിത്തുനിയമത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി വിത്തുകളുടെയും തൈകളുടെയും ഗുണനിലവാരം ഉറപ്പ വരുത്തേണ്ടതാണ്‌. ശീതകാല പച്ചക്കറികള്‍ക്ക്‌ ഊന്നല്‍ നല്‍കേണ്ടതാണ്‌.
സ്ഥാപനങ്ങള്‍ മുഖേനയുള്ള പച്ചക്കറി കൃഷി വികസനത്തിനായി നീക്കി വച്ചിരിക്കുന്ന 200.00 ലക്ഷം രൂപയില്‍ സ്കൂളുകള്‍ക്കും മറ്റു വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ക്കുമായി 100.00 ലക്ഷം രൂപയും, സര്‍ക്കാര്‍ സ്ഥാപനങ്ങള്‍, പ്രാഥമിക കാര്‍ഷിക സഹകരണ സംഘങ്ങള്‍ മുതലായവയ്ക്ക്‌ പദ്ധതി അധിഷ്ഠിത കൃഷിക്കായി 100.00 ലക്ഷം രൂപയും വകയിരുത്തുന്നു.
ക്ലസ്റ്റര്‍ അടിസ്ഥാനത്തിലുള്ള വികസനമാണ്‌ സംസ്ഥാനത്തെ പച്ചക്കറി വികസന പരിപാടിയുടെ മുഖ്യഘടകം. ജില്ലകളില്‍ ക്ലസ്റ്റര്‍ വികസനത്തിനായി 2725.00 ലക്ഷം രൂപ നീക്കിവെച്ചിരിക്കുന്നതില്‍ 1350.00 ലക്ഷം രൂപ നിലവിലുള്ള ക്ലസ്റ്ററുകള്‍ക്കും, 100.00 ലക്ഷം രൂപ സ്റ്റാഗേഡ്‌ ക്ലസ്റ്ററുകള്‍ക്കും 100.00 ലക്ഷം രൂപ പമ്പ്‌സെറ്റ്‌ വിതരണത്തിനും 30.00 ലക്ഷം രൂപ സസ്യസംരക്ഷണ ഉപകരണങ്ങള്‍ക്കും നീക്കിവച്ചിരിക്കുന്നു. ഇടുക്കി ജില്ലയിലെ ശീതകാല പച്ചക്കറി കൃഷി പ്രോത്സാഹനത്തിനായി 100.00 ലക്ഷം രൂപ വകയിരുത്തുന്നു. ജില്ലകളിലെ ക്ലസ്റ്റര്‍ വികസനത്തിനായി വകയിരുത്തിയിട്ടുള്ള വിഹിതത്തില്‍നിന്ന്‌ 45.00 ലക്ഷം രൂപ പരമ്പരാഗത വിത്തിനങ്ങളുടെ ഉല്പാദനത്തിനും വിതരണത്തിനും, ദീര്‍ഘകാല വിളകളുടെ തൈകള്‍ (ശീമച്ചക്ക, മുരിങ്ങ, കറിവേപ്പില, അഗത്തി) വിതരണം നടത്തി പോഷകത്തോട്ടങ്ങള്‍ക്ക്‌ പ്രോത്സാഹനം നല്‍കുന്നതിനുമായും വകയിരുത്തുന്നു. പാരമ്പര്യ വിത്തിനങ്ങളുടെയും ന്യൂട്രീഷ്യണല്‍ ഗാര്‍ഡന്റേയും ഉല്പാദനവും വിതരണവും സ്പെഷ്യലൈസിഡ്‌ ക്ലസ്റ്ററുകളെ ചൂമതലപ്പെടുത്തേണ്ടതാണ്‌. നഴ്സറികളും പോഷകത്തോട്ടങ്ങളും സ്ഥാപിക്കുന്നതില്‍ അഗ്രോസര്‍വ്വീസ്‌ സെന്ററുകളുടേയും കാര്‍ഷിക കര്‍മ്മസേനയുടേയും സേവനം ഉപയോഗിക്കേണ്ടതാണ്‌. തരിശുഭൂമി കൃഷിയും ക്ലസ്റ്റര്‍ തലത്തില്‍ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കേണ്ടതാണ്‌.
മുന്‍പ്‌ രൂപീകരിച്ചിട്ടുള്ള ക്ലസ്റ്ററുകളെ അവയുടെ ഗ്രുപ്പ്‌ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍, ഉല്പാദനം,
ഉത്പാദനക്ഷമത എന്നിവയിലെ വര്‍ദ്ധനവ്‌, നവീനമായ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍, നേതൃത്വം, സാങ്കേതികവിദ്യാ ഉപയോഗം, ക്ലസ്റ്ററിന്റെ സജീവത തുടങ്ങിയ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി വീണ്ടും തരംതിരിക്കുന്നതാണ്‌. മികച്ച ക്ലസ്റ്ററുകളെ “എ' ഗ്രേഡ്‌ ക്ലസ്റ്ററുകളായി തരംതിരിച്ച് അവയ്ക്ക്‌ നഴ്സറികള്, സംഭരണകേന്ദ്രങ്ങള്‍, പ്രീ കൂളിംഗ്‌ കേന്ദ്രങ്ങള്‍, ഉല്പാദനോപാധി കേന്ദ്രങ്ങള്‍, മറ്റ് പദ്ധതി അധിഷ്ഠിത സഹായങ്ങള്‍ എന്നിവ അടങ്ങിയ പ്രത്യേക വികസന സഹായങ്ങള്‍ നല്‍കുന്നതാണ്‌. ഗ്രേഡഡ്‌ ക്ലസ്റ്ററുകളുടെ സഹായത്തിനായി 20.00 ലക്ഷം രൂപ വകയിരുത്തുന്നു. മോശം പ്രവര്‍ത്തനം കാഴ്ചവയ്ക്കുന്ന ക്ലസ്റ്ററുകളെ സഹായം നല്‍കുന്നതില്‍ നിന്നും ഒഴിവാക്കി പൂതിയ ക്ലസ്റ്ററുകളെ ഉള്‍പ്പെടുത്തേണ്ടതാണ്‌. ക്ലസ്റ്ററുകളുടെ പ്രവര്‍ത്തനം വിലയിരുത്തന്നതിന്‌ സുതാര്യ മാനദണ്ഡം തയ്യാറാക്കേണ്ടതാണ്‌. വനിതകള്‍, യുവാക്കള്‍, വിദ്യാര്‍ത്ഥികള്‍ ഇവരുടെ ക്ലസ്റ്ററുകള്‍ക്ക്‌ മുന്‍ഗണന നല്‍കി പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതാണ്‌. സാധ്യമായ പ്രദേശങ്ങളില്‍ ഓരോ ക്ലസ്റ്ററുകള്‍ക്കും പ്രോജക്ട്‌ അധിഷ്ഠിത സഹായം നല്‍കുന്നതിനായി വിഹിതത്തിന്റെ ഒരു ഭാഗം ഉപയോഗിക്കാവുന്നതാണ്‌.
മികച്ച പ്രവര്‍ത്തനം കാഴ്ച വയ്ക്കന്ന 2 വര്‍ഷത്തെ പ്രവര്‍ത്തന പരിചയമുള്ളതും കുറഞ്ഞത്‌ 5.00 ലക്ഷം രൂപ എങ്കിലും വരുമാനമുള്ളതുമായ “എ” ഗ്രേഡ്‌ ക്ലസ്റ്ററുകള്‍ക്ക്‌ അധിക സഹായം നല്‍കുന്നതാണ്‌. ഇതിനായി 5.00 ലക്ഷം രൂപ വകയിരുത്തുന്നു. മികച്ച പ്രവര്‍ത്തനം കാഴ്ചവയ്ക്കുന്ന “എ” ഗ്രേഡ്‌ ക്ലസ്റ്ററുകളുടെ പ്രവര്‍ത്തന മികവ്‌ കണക്കാക്കുന്നതിന്‌ പ്രത്യേക മാനദണ്ഡം തയ്യാറാക്കേണ്ടതാണ്‌.
ഒരു ഹെക്ടറിന്‌ അനുവദിച്ചിട്ടുള്ള മൊത്തം സബ്‌സിഡിയില്‍ 25 ശതമാനം സുരക്ഷിത ഭക്ഷ്യ ഉല്പാദനത്തിനുള്ള ഉല്പാദനോപാധികളുടെ പ്രോത്സാഹനത്തിനും ഉത്തമകൃഷിമുറകളുടെ പ്രോത്സാഹനത്തിനുമായി നീക്കിവച്ചിരിക്കുന്നു. ജൈവ നിയന്ത്രണകാരികള്‍, ഫെറോമോണ്‍ കെണികള്‍, വിസ്തൃത സംയോജിത കീടപരിപാലനം, ജീവാണുവളങ്ങള്‍ എന്നിവയ്ക്കുള്ള സഹായം സബ്‌സിഡി ഘടകത്തിനു കീഴില്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നു. ഇതുകൂടാതെ കുമ്മായ പ്രയോഗത്തിനായി കുറഞ്ഞത്‌ 15 ശതമാനം തുക നീക്കി വയ്ക്കേണ്ടതാണ്‌.
നഗര ക്ലസ്റ്ററുകളുടെ പ്രോല്‍സാഹനത്തിനായി 850.00 ലക്ഷം രൂപ വകയിരുത്തുന്നു. നഗര പ്രദേശങ്ങളിലെ ടെറസ്‌കൃഷി, വീട്ടുവളപ്പിലെ കൃഷി, തിരിനന എന്നിവയ്ക്കാകും സഹായം ലഭിക്കുക. അഗ്രോ സര്‍വ്വീസ്‌ സെന്ററുകളും കുടുംബശ്രീയും മുഖേന തയ്യാറാക്കിയിട്ടുള്ള ഗ്രോബാഗുകള്‍ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതാണ്‌. ഹരിത ഗ്രൂപ്പുകള്‍ രൂപീകരിച്ച്‌ നഗരങ്ങളിലെ പച്ചക്കറി കൃഷി സ്ഥാപനവല്‍ക്കരിക്കുന്നതാണ്‌. നഗരങ്ങളില്‍ പച്ചക്കറി കര്‍ഷകരെ സ്ഥാപനവല്‍ക്കരിച്ച്‌ ഹരിത ഗ്രൂപ്പുകളില്‍ രജിസ്റ്റര്‍ ചെയ്യുന്നതിനുമായി 5.00 ലക്ഷം രൂപ വകയിരുത്തുന്നു. തദ്ദേശഭരണ സ്ഥാപനങ്ങളുടെ സജീവ പങ്കാളിത്തം ഈ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളില്‍ ഉണ്ടാകുന്നതാണ്‌.
മികച്ച പ്രവര്‍ത്തനം കാഴ്ചവയ്ക്കുന്ന ബ്ലോക്ക്‌ തലത്തിലുള്ള ഫെഡറേറ്റഡ്‌ സംഘടനകള്‍ക്ക്‌ (ബി.എല്‍.എഫ്‌.ഒ) അടിസ്ഥാനസൌകര്യ വികസനത്തിനും, അതായത്‌ ഇക്കോഷോപ്പുകള്‍, സ്യുഡോമോണസ്‌, ട്രൈക്കോഡര്‍മ എന്നിവയുടെ ഉല്‍പ്പാദനത്തിനും മറ്റും ഒറ്റത്തവണ സഹായമായി പ്രോജക്ട്‌ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ ഒരു ബി.എല്‍.എഫ്‌.ഒ യ്ക്ക് 10.00 ലക്ഷം രൂപ നിരക്കില്‍ ധനസഹായം നല്‍കുന്നതാണ്‌. തൊഴിലാളികള്‍ക്കുള്ള കൂലി ഒഴികെയുള്ള ഓണറേറിയം/വേതനം എന്നിവയ്ക്കുള്ള ചെലവുകള്‍ ഇതില്‍ നിന്നും ഈടാക്കാന്‍ പാടുള്ളതല്ല. ഇതിനായി 2021-22 ല്‍ 10.00 ലക്ഷം രൂപ നീക്കി വച്ചിരിക്കുന്നു. പഞ്ചായത്തുകളിലെ ഒരേ വാര്‍ഡില്‍ ബി.എല്‍.എഫ്‌.ഒ, വി.എഫ്‌.പി.സി.കെ വിപണന കേന്ദ്രങ്ങള്‍ പ്രവര്‍ത്തനം ഒഴിവാക്കേണ്ടതാണ്‌.
ബ്ലോക്ക്തല ക്ലസ്റ്ററുകള്‍ വഴി നഴ്സറികള് സ്ഥാപിക്കുന്നതാണ്‌. ഗുണമേന്മയുള്ള തൈകളുടെ ഉല്പാദനത്തിന്‌ പഞ്ചായത്ത്‌/കോര്‍പ്പറേഷന്‍/തിരഞ്ഞെടുത്ത മുനിസിപ്പാലിറ്റികള്‍ എന്നിവിടങ്ങളില്‍ ചെറുകിട നഴ്സറികള് സ്ഥാപിക്കുന്നതിന്‌ 5.00 ലക്ഷം രൂപ വകയിരുത്തുന്നു. വിത്തുകളുടെയും തൈകളുടെയും ഗുണനിലവാരം ഉറപ്പുവരുത്തുന്നതിനു ഒരു അംഗീകൃത ഏജന്‍സി ഈ നഴ്ലറികളെ സര്‍ട്ടിഫൈ ചെയ്യുന്നുവെന്ന്‌ ഉറപ്പുവരുത്തണം.
അഗ്രോ സര്‍വ്വീസ്‌ സെന്ററുകളും കാര്‍ഷിക കര്‍മ്മസേനയും മുഖേന സാമൂഹിക കണിക ജലസേചന യൂണിറ്റുകള്‍ സ്ഥാപിക്കുന്നതിനുള്ള സഹായമായി 19.00 ലക്ഷം രൂപ നീക്കിവച്ചിരിക്കുന്നു. വര്‍ഷത്തിലൂടനീളം പച്ചക്കറികൃഷി നടത്തുന്നതിനായി മഴമറ സംവിധാനം 100 ചതുരശ്രയടിയില്‍ സ്ഥാപിക്കുന്നതിനുള്ള സഹായമായി 500.00 ലക്ഷം രൂപ വകയിരുത്തു14ന്നു. കൃഷിവകുപ്പ്‌ കാര്‍ഷിക സര്‍വ്വകലാശാല മുഖേന പച്ചക്കറികളിലെ കീടനാശിനി അവശിഷ്ട നിര്‍ണ്ണയം നടത്തുന്നതിനായി 25.00 ലക്ഷം രൂപ വകയിരുത്തുന്നു. കാര്‍ഷിക സര്‍വൃകലാശാലയില്‍ ഗവേഷണം, വിജ്ഞാന വ്യാപന ഘടകങ്ങള്‍ ഉള്‍പ്പെട്ടിട്ടില്ലാത്ത പദ്ധതികള്‍ക്ക്‌ മാത്രമേ ഇതിന്‌ അര്‍ഹതയുള്ളൂ.
വകുപ്പിന്റെ തോട്ടങ്ങളിലും, പൊതുമേഖലാ സ്ഥാപനങ്ങളിലെ തരിശുഭൂമിയിലും ക്ലസ്റ്ററുകള്‍ മുഖേനയും വനിതാ കൂട്ടായ്മ മുഖേനയും പച്ചക്കറികൃഷി പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതാണ്‌. സാങ്കേതിക, കരാര്‍തൊഴിലാളി നിയമനങ്ങള്‍ക്ക്‌ 50.00 ലക്ഷം രൂപ വകയിരുത്തുന്നു. നടീല്‍ വസ്തുക്കളുടെ ഉല്ലാദനം, ജൈവകൃഷി, മണ്ണിന്റെ ആരോഗ്യപരിപാലനം, വിപണനം എന്നീ മേഖലകളിലെ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ അതതു പദ്ധതിയിന്‍ കീഴില്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്തി നടപ്പിലാക്കേണ്ടതാണ്‌.
